Przedsiębiorca ma wspaniały plan na biznes. W planie jest to, co będzie robił i jak chce to robić, ma też plan na pomyślny rozwój i niepomyślny bieg spraw. A jak będzie finansował działalność na każdą okoliczność? Wcześniej czy później musi podjąć te decyzje. Aby je efektywnie wykorzystać, należy je poznać.
Najkorzystniej byłoby, gdyby firma finansowała się z własnych zysków netto. Jednak z brakiem kapitału lub chwilową utratą płynności finansowej mierzą się zarówno firmy rozpoczynające działalność, jak i te odnoszące sukcesy na rynku. Źródła finansowania działalności możemy podzielić na wewnętrzne i zewnętrzne. Warto porównać możliwości, jakie daje finansowanie wewnętrzne względem pozyskiwania funduszy z zewnątrz.
Do wewnętrznych źródeł finansowania działalności należą:
- Wkład własny właścicieli
- Zysk netto
- Odpisy amortyzacyjne
- Wpływy ze sprzedaży składników majątku (aktywów)
- Nadwyżki środków pieniężnych
- Faktoring
Zaś źródła zewnętrzne to:
- Kredyt bankowy
- Kredyt kupiecki lub towarowy
- Leasing
- Emisja akcji
- Emisja obligacji
- Dotacje i dofinansowania
- Venture capital
- Anioły biznesu
Gdy właściciele firmy starają się korzystać głównie z kapitału własnego i ta możliwość jest wystarczająca, daje to niezależność w działaniu od podmiotów zewnętrznych. Jednak gdy brakuje w firmie własnych środków do realizacji celów, a ciągle stawia się na rozwój, wtedy dobrym wyjściem jest skorzystanie z kapitału obcego.
Wewnętrzne źródła finansowania
Amortyzacja to zmniejszanie wartości posiadanych środków trwałych wskutek ich zużycia w czasie. Jeśli uwzględnimy amortyzację środków trwałych w kosztach uzyskanych przychodów, zmniejszy się podstawa opodatkowania, a co za tym idzie, zmaleje wysokość podatku dochodowego. Ustawodawca umożliwia dokonywanie odpisów amortyzacyjnych na kilka sposobów: metodą liniową, degresywną lub progresywną. Wybór sposobu amortyzacji zależy od przedsiębiorcy.
Jedną z korzystnych metod finansowania wewnętrznego firm jest faktoring. Jak wygląda to w praktyce?
Firma zwana faktorem wykupuje od przedsiębiorstwa nazwanego w tego typu umowie faktorantem jego niewymagalne faktury z odroczonym terminem płatności. Zaraz po dostarczeniu towaru czy wykonaniu usługi na rzecz odbiorcy firma faktoringowa wypłaca faktorantowi należność za towar/usługę w wysokości 50% – 90% wartości brutto, w zależności od zawartej umowy na usługi faktoringowe. Pozostałą część faktorant otrzymuje natychmiast po spłacie całej faktury przez odbiorcę i potrąceniu należnej na rzecz faktora prowizji.
Wyodrębnia się kilka rodzajów usług faktoringowych. Ze względu na zakres ryzyka podejmowanego przez faktora można podzielić faktoring na: pełny (właściwy, bez regresu), niepełny (niewłaściwy, z regresem) oraz mieszany.
W faktoringu pełnym faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności kontrahentów objętych umową faktoringową z wyjątkiem reklamacji i zwrotów towaru. Opcja faktoringu niepełnego w przypadku, gdy odbiorca dóbr staje się niewypłacalny, pociąga za sobą regres wypłaconej wcześniej przez faktora zaliczki. Zatem odpowiedzialność za wypłacalność kontrahentów ponosi tutaj faktorant. W umowie o faktoring mieszany łączą się elementy faktoringu pełnego oraz faktoringu niepełnego. Faktor ponosi odpowiedzialność za niewypłacalność odbiorcy tylko do wysokości limitu określonego w umowie i do tej kwoty jest to faktoring bez regresu, zaś po jego przekroczeniu mamy do czynienia z faktoringiem z regresem.
Ze względu na moment zawiadomienia dłużnika o przejęciu wierzytelności rozróżniamy faktoring jawny i tajny. W zdecydowanej większości przypadków firmy decydują się na formę jawną faktoringu pełnego lub niepełnego, czyli po dokonaniu transakcji umieszczają na wystawionej odbiorcy fakturze informację o obowiązku zapłaty na rzecz faktora, a ten również informuje dłużnika.
Mogą jednak zachodzić sytuacje, kiedy faktorant woli pozostawić w ukryciu fakt, że jego firma korzysta z formy szybkiego finansowania. Wówczas może skorzystać z faktoringu tajnego. W tej formie umowy faktor niezwłocznie przelewa umówioną część należności za fakturę odbiorcy na konto faktoranta bez powiadamiania odbiorcy o cesji wierzytelności. W ustalonym terminie zaś należne środki przelewa odbiorca towaru/usługi, a podmiot korzystający z usług faktora wówczas z nim się rozlicza.
Ze względu na terytorium działania firmy korzystającej z faktoringu i jej kontrahentów wyróżniamy faktoring krajowy oraz międzynarodowy, a ten ostatni dzieli się jeszcze na wariant importowy i eksportowy.
Z usług faktoringowych może także skorzystać podmiot, który jest odbiorcą towarów/usług. Jest to tzw. faktoring odwrotny. Dzięki szybkiej spłacie należności za pośrednictwem faktora firma będzie mogła liczyć na wynegocjowanie korzystnych warunków zakupu u sprzedawcy, a jej termin do spłaty należności wobec faktora wydłuży się.
Zewnętrzne źródła finansowania
Jeżeli wyżej opisane metody finansowania wewnętrznego okażą się niewystarczające do uzyskania potrzebnego zasobu kapitałowego, wówczas trzeba sięgnąć po źródła zewnętrzne, takie jak dotacje, kredyty i wypożyczenia w różnych formach.
Zarówno nowo powstająca, jak i działająca już firma może starać się o różnego rodzaju dotacje i dofinansowania z instytucji świadczących pomoc, np. Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego.
Pozyskanie sporej sumy pieniężnej na określony cel możliwe jest dzięki kredytom bankowym. Bank udostępnia kredytobiorcy określoną w umowie kwotę na określony czas oraz oczywiście kosztem naliczonych odsetek. Uzyskaniu kredytu bankowego towarzyszy wiele formalności, wadą są także wysokie raty oraz uzależnienie od jednostki finansującej.
Inną formą kredytowania przedsiębiorstwa jest kredyt kupiecki. Polega on na uzgodnionym ze sprzedawcą odroczeniu terminu płatności za towary i usługi. Nie ma tutaj szeregu formalności, potwierdzeniem wynegocjowanych warunków jest jedynie prolongowany termin płatności zawarty na wystawionej przez sprzedawcę fakturze.
Wsparciem dla firmy, która nie może sobie pozwolić na nabycie np. środków transportu, maszyn czy nieruchomości, jest leasing. To forma najmu lub dzierżawy dająca możliwość czasowego korzystania ze środków bez konieczności ich zakupu.
Firmy mające status spółki akcyjnej lub komandytowo-akcyjnej mają możliwość emisji akcji i/lub obligacji, z których uzyskane środki mogą być wykorzystywane do finansowania przedsiębiorstwa. Akcje to papiery wartościowe, których nabywcy zyskują status wspólnika oraz udział w zysku firmy. Obligacje zaś emitowane są jako papiery wartościowe potwierdzające udzielenie pożyczki na rzecz emitenta, do której zwrotu w określonym terminie i z określonymi odsetkami jest on zobowiązany. Posiadacze obligacji nie nabywają udziału właścicielskiego.
Akcje lub udziały mogą zostać objęte przez wyspecjalizowany fundusz venture capital lub instytucję tzw. anioła biznesu, czyli prywatnego inwestora w zamian za zasilenie przedsiębiorstwa kapitałem. Fundusz VC staje się w ten sposób współwłaścicielem spółki, którą finansuje, bierze więc udział w zarządzaniu nią. Natomiast w przypadku anioła biznesu jego zaangażowanie w przedsięwzięcie trwa kilka lat, po czym odsprzedaje on swoje udziały.
Istnieją różne możliwości finansowania działalności. Wybór najwłaściwszych metod zależy od celów, potrzeb i czasu, a dla podjęcia właściwej decyzji należy przeanalizować zalety i wady każdej z nich w konkretnej sytuacji firmy i okoliczności.
Artykuł powstał przy współpracy z firmą AOW Faktoring